اخبار

امید به بهبود وضعیت آلودگی هوا؛ پلدختر پاک‌ترین و ارومیه آلوده‌ترین نقطه کشور گزارش شد

رومینا محمدی نوامبر 30, 2025

5279164

با تداوم شرایط سکون جوی و عدم وجود سامانه‌های جوی فعال، معضل آلودگی هوا همچنان بر فراز بسیاری از کلانشهرها و مناطق صنعتی ایران سنگینی می‌کند. در حالی که طی شبانه‌روز گذشته پلدختر در استان لرستان عنوان پاک‌ترین نقطه کشور را به خود اختصاص داد، ارومیه در آذربایجان غربی با شاخصی نگران‌کننده، آلوده‌ترین شهر ایران نام گرفت. پیش‌بینی‌ها از احتمال بهبود نسبی کیفیت هوا در هفته پیش رو با ورود سامانه بارشی خبر می‌دهند.

وضعیت بحرانی آلودگی هوا در شهرهای بزرگ ایران

گزارش‌های اخیر سامانه پایش کیفی هوای کشور از تداوم نگران‌کننده آلودگی هوا در بخش وسیعی از ایران حکایت دارد. طی ۲۴ ساعت گذشته، شهرهای بزرگی نظیر تهران، مشهد، اصفهان، یزد، قزوین و کرج (استان البرز) همراه با تمامی شهرهای استان خوزستان و همچنین استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس یا حتی ناسالم برای همه قرار گرفتند. این شرایط بحرانی ناشی از سکون هوا و عدم وزش باد مؤثر، امکان پراکندگی آلاینده‌ها را از بین برده و منجر به تجمع ذرات معلق و سایر آلاینده‌ها در لایه‌های پایینی جو شده است. علاوه بر مراکز استان‌ها، مناطق ویژه اقتصادی پارس ۱ و پارس ۲ در جنوب استان فارس نیز به دلیل فعالیت‌های گسترده صنایع مرتبط با نفت و گاز، با معضل آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند.

نوسانات شاخص آلودگی هوا: از پلدختر تا ارومیه

شاخص کیفیت هوا (AQI) معیاری برای سنجش میزان آلاینده‌ها در هوا و تأثیر آن بر سلامت انسان است. بر این اساس، شاخص‌های گزارش شده در برخی مناطق کشور طی شبانه‌روز گذشته گویای وضعیت متفاوتی بوده‌اند. زهک در استان سیستان و بلوچستان با ثبت شاخص ۱۵۳، به جمع نقاط آلوده کشور پیوست و در وضعیت ناسالم برای همه قرار گرفت. این در حالی است که شهر زابل، که پیش‌تر برای چند روز صدرنشین فهرست شهرهای با هوای پاک بود، بار دیگر با افزایش آلودگی هوا مواجه شد و از این جایگاه خارج گشت. در نقطه مقابل، پلدختر در استان لرستان با شاخص ۲۰، عنوان پاک‌ترین شهر کشور را به خود اختصاص داد که نشان‌دهنده کیفیت هوای بسیار مطلوب در این منطقه است. اما در سوی دیگر طیف، ارومیه در آذربایجان غربی با شاخص ۱۸۵، به عنوان آلوده‌ترین شهر کشور طی همین مدت زمانی معرفی شد که به معنای وضعیت ناسالم برای تمامی افراد جامعه است.

شاخص کیفیت هوا (AQI) به تفکیک سطوح:

۰-۵۰: خوب (Good)

۵۱-۱۰۰: متوسط (Moderate)

۱۰۱-۱۵۰: ناسالم برای گروه‌های حساس (Unhealthy for Sensitive Groups)

۱۵۱-۲۰۰: ناسالم (Unhealthy)

۲۰۱-۳۰۰: بسیار ناسالم (Very Unhealthy)

۳۰۱ به بالا: خطرناک (Hazardous)

این دسته‌بندی نشان می‌دهد که شهرهایی با شاخص بالای ۱۵۰ در معرض خطرات جدی‌تری قرار دارند و آلودگی هوا در آن‌ها به مرحله هشدار جدی رسیده است.

چشم‌انداز کاهش آلودگی هوا با پیش‌بینی بارش‌ها

بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی و تحلیل داده‌های جوی، انتظار می‌رود که از روز دوشنبه با ورود یک سامانه بارشی فعال به کشور، شاهد بهبود تدریجی کیفیت هوا در بخش‌هایی از ایران باشیم. این سامانه بارشی ابتدا شمال غرب و غرب کشور را تحت تأثیر قرار داده و سپس به تدریج مناطق شمالی، و بخش‌هایی از مرکز ایران از جمله تهران را نیز پوشش خواهد داد. بارش باران و وزش باد ناشی از این سامانه می‌تواند به شستشوی جو و پراکندگی آلاینده‌ها کمک شایانی کرده و از غلظت آن‌ها بکاهد. با این حال، تا زمان استقرار کامل این سامانه و تأثیرگذاری محسوس آن، هشدارهای مربوط به آلودگی هوا همچنان پابرجاست.

توصیه‌های ضروری برای مقابله با آلودگی هوا

با توجه به تداوم آلودگی هوا در بسیاری از مناطق، رعایت توصیه‌های بهداشتی برای حفظ سلامت شهروندان، به ویژه گروه‌های حساس، حیاتی است. متخصصان بهداشت و محیط زیست همواره بر لزوم رعایت موارد زیر تأکید دارند:

کاهش تردد غیرضروری: کودکان، سالمندان، زنان باردار و افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی، ریوی و تنفسی باید از هرگونه تردد غیرضروری در فضای باز اجتناب کنند.

محدودیت فعالیت‌های فیزیکی: فعالیت‌های ورزشی و فیزیکی سنگین در فضای باز می‌تواند منجر به استنشاق بیشتر آلاینده‌ها شود و باید در این شرایط متوقف یا به محیط‌های بسته منتقل گردد.

استفاده از ماسک مناسب: در صورت لزوم خروج از منزل، استفاده از ماسک‌های فیلتردار N95 یا P2 می‌تواند تا حدودی از ورود ذرات معلق به دستگاه تنفسی جلوگیری کند.

مصرف مایعات و میوه‌های تازه: نوشیدن آب کافی و مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه حاوی آنتی‌اکسیدان می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش اثرات مضر آلودگی هوا کمک کند.

بستن درب و پنجره‌ها: در ساعات اوج آلودگی، بستن درب و پنجره‌های منازل و محل کار برای جلوگیری از ورود هوای آلوده به داخل توصیه می‌شود.

این شرایط نشان‌دهنده یک چالش محیط زیستی جدی است که نیازمند راهکارهای بلندمدت و همکاری‌های بین‌بخشی برای کاهش منابع آلاینده و حفظ سلامت عمومی است.

مجله اینترنتی مکتوری