تصویری که در بسیاری از شهرهای جهان به چشم می‌خورد و شاید برایتان سؤال‌برانگیز باشد، کفش‌هایی است که از سیم‌های برق آویزان شده‌اند و با هر نسیمی تاب می‌خورند. این صحنه آشنا و در عین حال مرموز، داستانی پنهان دارد که در پس جفت کفش‌های رهاشده در گوشه و کنار شهرها نهفته است. اما دلیل این پدیده جهانی چیست؟
“شوفیتی” (Shoefiti): پدیده‌ای جهانی با تفاسیر متعدد
پدیده آویزان کردن کفش از سیم‌های برق، که به آن “شوفیتی” (Shoefiti) (ترکیبی از واژه‌های “shoe” به معنای کفش و “graffiti” به معنای دیوارنگاری) گفته می‌شود، یک رفتار فرهنگی جهانی است که در هیچ شهر یا کشور خاصی محدود نمی‌شود. این کار می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و در واقع، هیچ پاسخ واحد و قطعی برای آن وجود ندارد. در طول زمان، نظریه‌های گوناگونی در مورد معنای این عمل در نقاط مختلف جهان مطرح شده است. در ادامه به برخی از برجسته‌ترین و رایج‌ترین این نظریه‌ها می‌پردازیم:
۱. یادبود و ادای احترام
از دیرباز، انسان‌ها برای درگذشتگان خود یادبود می‌ساختند؛ از گورهای باستانی گرفته تا سنت‌های بصری مانند “مومنتو موری” (Memento Mori) در قرون وسطی. آویزان کردن کفش از سیم‌های برق نیز گاهی اوقات به عنوان ادای احترام یا یادبودی برای فردی از دست رفته انجام می‌شود. این عمل می‌تواند نمادی از پایان یک دوره زندگی، یادبود یک دوست از دست‌رفته، یا حتی نشانه‌ای از ترک اعتیاد یا رهایی از گذشته‌ای دشوار باشد.
البته، این عمل همیشه با احترام همراه نیست. برای مثال، ویدیویی که توسط یکی از کاربران تیک‌تاک منتشر و سپس حذف شد، نشان می‌داد که چگونه فردی کفش‌های آویزان را برای فروش پایین می‌آورد. این اقدام در فضای مجازی واکنش‌های تندی را در پی داشت و بسیاری آن را “بی‌احترامی” تلقی کردند، که نشان‌دهنده اهمیت نمادین این کفش‌ها برای برخی افراد است.
۲. نشانه‌گذاری منطقه و قلمرو
یکی از بحث‌برانگیزترین و در عین حال رایج‌ترین نظریه‌ها درباره کفش‌های آویزان شده، این است که آنها نشانه‌هایی از فعالیت گنگسترها یا گروه‌های خیابانی هستند. در بسیاری از نقاط، احتمال داده می‌شود که این کار به نوعی علامت‌گذاری قلمرو یا مشخص کردن مناطقی برای خرید و فروش مواد مخدر است. این کفش‌ها می‌توانند پیامی پنهان برای اعضای گروه یا حتی رقبا باشند که نشان‌دهنده حضور یا نفوذ یک گروه خاص در آن منطقه است. این تفکر بیشتر در مناطق شهری با نرخ جرم و جنایت بالاتر رواج دارد و به نوعی به “هنر خیابانی” زیرزمینی تبدیل شده است.
۳. جشن و فارغ‌التحصیلی
در برخی فرهنگ‌ها، آویزان کردن کفش از سیم برق می‌تواند نشانه جشن فارغ‌التحصیلی باشد. دانشجویان پس از اتمام تحصیلات خود، کفش‌های قدیمی یا فرسوده خود را به نشانه پایان یک دوره و آغاز فصل جدیدی از زندگی، به هوا پرتاب می‌کنند. این عمل نمادی از رهایی و جشن گرفتن یک موفقیت بزرگ است.
۴. شوخی‌ها و شیطنت‌های جوانی
گاهی اوقات، این پدیده صرفاً نتیجه شوخی‌ها و شیطنت‌های جوانان است. به خصوص در مناطق مسکونی یا نزدیکی مدارس، ممکن است گروهی از دوستان، کفش‌های یکدیگر را به سیم‌ها آویزان کنند تا باعث خنده یا غافلگیری شوند. این نوع “شوفیتی” معمولاً بدون هیچ پیام خاصی انجام می‌شود و صرفاً جنبه تفریحی دارد.
۵. پایان عمر کفش
نظریه ساده‌تر و شاید واقع‌بینانه‌تر این است که این کفش‌ها صرفاً کفش‌های قدیمی و فرسوده‌ای هستند که دیگر قابل استفاده نیستند و به جای دور انداختن در سطل زباله، به عنوان یک نماد پایان عمر، از سیم‌ها آویزان شده‌اند. این عمل می‌تواند به نوعی، روشی برای “خداحافظی” با کفش‌هایی باشد که زمانی همراه صاحبشان بوده‌اند.
با وجود تنوع تفاسیر، یک چیز واضح است: کفش‌های آویزان از سیم‌های برق، بیش از یک صحنه عادی شهری هستند. آنها پنجره‌ای به سوی فرهنگ‌های محلی، باورهای زیرزمینی و حتی لحظات شخصی افراد هستند که هر کدام داستانی ناگفته دارند. این پدیده، هرچند ساده به نظر می‌رسد، اما پیچیدگی‌های جامعه و فرهنگ انسانی را در مقیاس‌های کوچک نشان می‌دهد.
