بر اساس گزارش‌های رسمی، نرخ بروز سکته مغزی در ایران به شکل هشداردهنده‌ای بالاست و حدود ۱.۵ برابر متوسط جهانی تخمین زده می‌شود. این آمار نگران‌کننده، زنگ خطری برای سلامت عمومی جامعه است و ضرورت توجه ویژه به شناخت عوامل خطر و راهکارهای پیشگیرانه را دوچندان کرده است.
آمارهای تکان‌دهنده از بروز سکته مغزی در کشور
دبیر انجمن سکته مغزی ایران می‌گوید میزان بروز سالانه این بیماری در کشور حدود ۱۵۰ مورد به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است. رئیس انجمن فیزیوتراپی نیز اعلام کرده حدود ۱۴۰ هزار نفر در طول یک سال با سکته مغزی مواجه می‌شوند و نیمی از آن‌ها دچار مشکلات حرکتی دائمی می‌شوند که نیازمند توانبخشی و فیزیوتراپی تخصصی هستند. همچنین طبق اعلام انجمن مغز و اعصاب، روزانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ ایرانی دچار سکته مغزی می‌شوند؛ آماری که عمق بحران را نشان می‌دهد.
انواع سکته مغزی و ضرورت درمان فوری
دو نوع اصلی سکته مغزی شامل سکته ایسکمیک (ناشی از کاهش یا توقف جریان خون به بخشی از مغز) و سکته هموراژیک (در اثر پارگی یا نشت رگ خونی در مغز) هستند. هر دو نوع از شرایط اضطراری پزشکی محسوب می‌شوند که در صورت تأخیر در درمان می‌توانند منجر به مرگ سلول‌های مغزی، ناتوانی شدید یا عوارض بلندمدت شوند.
نشانه‌های سکته مغزی
علائم هشداردهنده عبارت‌اند از:
- اختلال در صحبت کردن یا درک گفتار
- بی‌حسی یا ضعف ناگهانی در صورت یا اندام‌ها، به‌خصوص در یک طرف بدن
- تاری دید یا دوبینی ناگهانی
- سردرد شدید همراه با سرگیجه یا بی‌هوشی
- اختلال در راه رفتن یا از دست دادن تعادل
عواملی که خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهند
سکته مغزی دلایل مختلفی دارد که برخی از آن‌ها قابل کنترل هستند:
- سبک زندگی ناسالم: چاقی، عدم تحرک، مصرف الکل و مواد مخدر
- فاکتورهای پزشکی: فشار خون بالا، دیابت، کلسترول بالا، سیگار، آپنه خواب و بیماری‌های قلبی
- عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی
- ابتلا به کووید-۱۹ نیز به‌عنوان یکی از عوامل جدید در افزایش خطر گزارش شده است
راهکارهای پیشگیرانه برای کاهش خطر سکته
پیشگیری مؤثر از سکته مغزی از طریق تغییر سبک زندگی و مدیریت وضعیت‌های پزشکی ممکن است:
- کنترل دقیق فشار خون و سطح کلسترول
- ترک مصرف دخانیات
- تنظیم قند خون برای افراد مبتلا به دیابت
- حفظ وزن سالم و تحرک کافی (حداقل ۳۰ دقیقه ورزش روزانه)
- پیروی از رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات با الگوی مدیترانه‌ای
سخن پایانی
سکته مغزی نه‌تنها یک مشکل فردی بلکه یک بحران جدی در نظام سلامت کشور است. آگاهی‌بخشی عمومی، اصلاح سبک زندگی و تقویت سیستم‌های درمانی نقش کلیدی در مهار این وضعیت دارند. اطلاع‌رسانی مؤثر و دسترسی سریع به خدمات درمانی می‌تواند جان هزاران نفر را نجات دهد و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.
