احساس سرما، هشداری برای سلامت بدن: متخصصان ۱۲ دلیل کلیدی سردی مداوم را تشریح می‌کنند

بسیاری از افراد، حس سرمای مداوم برخی اشخاص را ناشی از عادت یا اغراق می‌دانند، حال آنکه پدیده احساس سرما در بدن، ریشه‌های علمی و پزشکی متعددی دارد. این وضعیت، که فراتر از یک "سرمایی" بودن ساده است، می‌تواند نشانه‌ای از اختلالات فیزیولوژیکی باشد؛ از کمبودهای تغذیه‌ای گرفته تا بیماری‌های زمینه‌ای و سبک زندگی نامناسب. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تشخیص و رفع این دلایل پنهان، برای حفظ سلامت عمومی بدن اهمیت بالایی دارد.

علل پنهان احساس سرما: نگاهی به ۱۲ عامل کلیدی

متخصصان سلامت بر این باورند که احساس سرمای مداوم می‌تواند به ۱۲ عامل اصلی زیر مربوط باشد که در ادامه به تفصیل بررسی می‌شوند:

۱. تغذیه و وزن؛ نقش مهم در تنظیم دمای بدن و مبارزه با احساس سرما

بی‌اشتهایی عصبی و وزن پایین: اختلالات تغذیه‌ای مانند بی‌اشتهایی عصبی که منجر به کاهش شدید وزن می‌شود، یا به طور کلی داشتن شاخص توده بدنی (BMI) زیر ۱۸.۵، باعث کمبود چربی و تحلیل عضلات در بدن می‌شود. چربی به عنوان یک عایق حرارتی عمل کرده و عضلات نیز در تولید گرما نقش دارند؛ بنابراین کمبود آن‌ها، توانایی بدن را برای تولید و حفظ گرمای کافی کاهش می‌دهد و احساس سرما را تشدید می‌کند.

کم‌آبی بدن: آب نقش حیاتی در تنظیم دمای بدن ایفا می‌کند. وقتی بدن دچار کم‌آبی می‌شود، به سرعت گرما را از دست می‌دهد. نوشیدن ۸ تا ۱۰ لیوان آب در روز، مصرف میوه‌ها و سبزیجات آب‌دار، و پرهیز از نوشیدنی‌های ادرارآور مانند قهوه، راه‌حل‌های ساده و موثری برای پیشگیری از این نوع احساس سرما هستند.

کم‌خونی ناشی از فقر آهن: آهن یک ماده معدنی ضروری برای تولید هموگلوبین در گلبول‌های قرمز خون است که وظیفه حمل اکسیژن به سلول‌ها را بر عهده دارد. کمبود آهن، اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها را مختل کرده، تولید انرژی را کاهش می‌دهد و در نتیجه به سردی بدن منجر می‌شود. منابع غذایی غنی از آهن شامل گوشت قرمز، جگر، حبوبات و نان‌های سبوس‌دار هستند. مصرف همزمان ویتامین C با غذاهای حاوی آهن (مانند پرتقال و توت‌فرنگی) جذب آن را بهبود می‌بخشد.

کمبود ویتامین B12: این ویتامین برای ساخت گلبول‌های قرمز خون و عملکرد صحیح سیستم عصبی حیاتی است. کمبود آن می‌تواند به نوعی کم‌خونی منجر شود که علائمی مانند رنگ‌پریدگی، خستگی و احساس سرما را به دنبال دارد. منابع اصلی B12 شامل گوشت، لبنیات، تخم‌مرغ و غلات غنی‌شده است. افراد گیاه‌خوار ممکن است بیشتر در معرض این کمبود باشند و نیاز به مصرف مکمل‌ها یا تزریق B12 داشته باشند.

۲. تأثیر اختلالات هورمونی و متابولیسم بر احساس سرمای مداوم

کم‌کاری تیروئید: غده تیروئید هورمون‌هایی را تولید می‌کند که متابولیسم بدن را تنظیم می‌کنند. در صورت کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم)، سوخت‌وساز بدن کند شده و گرمای کمتری تولید می‌شود که نتیجه آن احساس سرما، خستگی، ریزش مو و افزایش وزن است.

نوسان قند خون و دیابت: دیابت کنترل‌نشده می‌تواند به اعصاب، به خصوص در دست‌ها و پاها، آسیب برساند. این آسیب عصبی که نوروپاتی دیابتی نامیده می‌شود، منجر به بی‌حسی یا سردی اندام‌ها می‌شود. کنترل منظم قند خون، رژیم غذایی متعادل و مصرف دارو طبق دستور پزشک می‌تواند از این عوارض پیشگیری کند.

جنسیت و هورمون‌ها: دکتر احسان شایسته، پزشک عمومی، اشاره می‌کند که تفاوت‌های هورمونی و حجم عضلانی کمتر در زنان نسبت به مردان، آن‌ها را بیشتر مستعد احساس سرما می‌کند. همچنین، نوسانات هورمونی در دوران قاعدگی یا یائسگی می‌تواند بر درک دمای بدن و احساس سردی تأثیر بگذارد.

۳. گردش خون ضعیف؛ عاملی کلیدی در تجربه احساس سرما

داروهای بتابلاکر: این داروها که برای درمان فشار خون بالا، تپش قلب، آنژین یا نارسایی قلبی تجویز می‌شوند (مانند آتنولول و متوپرولول)، می‌توانند جریان خون به دست و پا را کاهش داده و منجر به سردی اندام‌ها شوند.

اختلال در گردش خون: اگر احساس سرما تنها در دست‌ها و پاهای شما متمرکز است، ممکن است خون به اندازه کافی به اندام‌های انتهایی نرسد. مشکلات قلبی و عروقی، و مصرف دخانیات (به خصوص سیگار) از دلایل رایج این وضعیت هستند.

بیماری شریان محیطی (PAD): این بیماری در اثر تجمع پلاک‌های چربی در دیواره رگ‌های خونی دست و پا ایجاد می‌شود و باعث تنگ شدن این رگ‌ها می‌گردد. در نتیجه، خون به سختی به اندام‌ها می‌رسد و می‌تواند منجر به احساس سردی، درد، و دیرتر بهبود یافتن زخم‌ها در پا یا دست شود.

۴. سبک زندگی و ارتباط آن با احساس سرما

کم‌خوابی: محرومیت از خواب می‌تواند سیستم تنظیم دمای بدن و متابولیسم را مختل کند. اختلال در ریتم شبانه‌روزی و استراحت ناکافی، توانایی بدن برای حفظ دمای مطلوب را کاهش داده و به احساس سرما منجر می‌شود. برای بهبود کیفیت خواب، از مصرف کافئین در ساعات پایانی روز خودداری کرده و حداقل ۷ ساعت خواب باکیفیت در شب داشته باشید.

چه زمانی احساس سرما به پزشک نیاز دارد؟

احساس سرمای مداوم را نباید نادیده گرفت، زیرا می‌تواند زنگ خطری برای سلامت بدن باشد.

راهکارهای اولیه: در صورت احساس سرما، ابتدا سعی کنید با راهکارهای عمومی مانند گرم نگه‌داشتن بدن، داشتن خواب کافی، مصرف آب و مایعات فراوان، و تغذیه مناسب، وضعیت را مدیریت کنید.

زمان مراجعه به پزشک: دکتر شایسته تأکید می‌کند: "اگر احساس سرمای شما به تازگی شروع شده، شدید است، یا با علائم دیگری مانند خستگی مفرط، ریزش مو، تغییر وزن ناخواسته، بی‌حسی، درد، یا رنگ‌پریدگی همراه است، حتماً به پزشک مراجعه کنید." پزشک با بررسی علائم، آزمایش‌های لازم و تشخیص علت زمینه‌ای، می‌تواند درمان مناسب را تجویز کند. به عنوان مثال، کم‌کاری تیروئید با داروهای هورمونی، کم‌خونی با مکمل آهن، و کمبود عضله با ورزش‌های قدرتی قابل جبران هستند که همگی به بهبود تنظیم دمای بدن کمک می‌کنند. ترک سیگار و فعالیت بدنی نیز در بهبود گردش خون و کاهش احساس سرما ناشی از آن مؤثر است.

مجله اینترنتی مکتوری