بنیانگذار جنبش اکولوژیکی “نجات دریای خزر”، وادیم نی، در مورد کاهش سطح آب این دریا و خطر خشک شدن آن در نواحی شمالی هشدار داد. به گفته وی، دریای خزر با بحران اقلیمی، زیست‌محیطی و اقتصادی جدی روبروست.
کاهش سطح آب و خشک شدن شمال خزر
نی با اشاره به کاهش ۲ متری سطح آب دریای خزر در ۲۰ سال گذشته، پیش‌بینی کرد که شمال دریا، به ویژه مناطق کم عمق آن در قزاقستان، ممکن است به طور کامل خشک شود. کاهش ۷.۱ درصدی مساحت آب در سمت قزاقستان، که طولانی‌ترین منطقه ساحلی دریای خزر را دارد، طی ۱۵ سال گذشته نیز گواه این مدعاست.
آمار و ارقام نگران‌کننده
بر اساس گزارش‌ها، با کاهش ۱۸۵ سانتیمتری سطح آب دریای خزر در فاصله سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۳ میلادی، ۳۱ هزار کیلومتر مربع از مساحت آب از بین رفته است. پیش‌بینی می‌شود که این روند کاهشی ادامه یابد و تا سال ۲۱۰۰، سطح آب دریا تا ۱۸ متر دیگر کاهش یابد.
دریای خزر: بزرگترین دریاچه بسته جهان
دریای خزر، با خطوط ساحلی در ۵ کشور (قزاقستان، آذربایجان، روسیه، ترکمنستان و ایران) به عنوان بزرگترین “دریاچه بسته” جهان شناخته می‌شود. این دریا با وسعت تقریبی ۳۷۰ هزار کیلومتر مربع، از لحاظ اکوسیستم جهانی و ذخایر غنی نفتی اهمیت فراوانی دارد.
تفاوت‌های شمال و جنوب خزر
دریای خزر، علی‌رغم اینکه یک دریای واحد است، بین بخش شمالی و جنوبی آن تفاوت‌های زیادی وجود دارد. به‌عنوان مثال، در قسمت شمالی دریای خزر شوری آب کمتر و عمق متوسط آن از ۵ متر بیشتر نمی‌شود، در حالی که در قسمت جنوبی آن آب شورتر و عمق آن تا ۱۰۲۵ متر می‌رسد.
اهمیت استراتژیک دریای خزر
دریای خزر که نزدیک به ۱۳۰ رودخانه به آن می‌ریزند، به دلیل ذخایر غنی نفتی (تخمین زده می‌شود ۴۸ میلیارد بشکه) و نقش کلیدی در اقتصاد کشورهای ساحلی، از اهمیت استراتژیک برخوردار است و به‌عنوان “دریای انرژی” شناخته می‌شود.
لزوم توجه و اقدام
با توجه به خطرات جدی که دریای خزر با آنها مواجه است، لزوم توجه و اقدام فوری برای حفظ این منبع ارزشمند و جلوگیری از فاجعه زیست‌محیطی بیش از پیش احساس می‌شود.
