کشف گنج سکه‌های روم باستان در کف رودخانه
در بستر متلاطم رودخانه رون فرانسه، تیمی از باستان‌شناسان و غواصان موفق شدند مجموعه‌ای نادر از ۸۴۷ سکّه رومی را از کنار بقایای یک کشتی باستانی بیرون بکشند؛ یافته‌ای که حلقه‌ای گمشده در روایتِ تجارت و ناوبری رومِ قرن‌های نخست میلادی را کامل‌تر می‌کند.
کشف و میدانِ عملیات
کاوش‌ها در محدوده‌ای مقابل موزه دپارتمانی آرل باستان انجام شد و نزدیک به پانزده متخصص در ترکیبی از باستان‌شناسی زیرآبی، مرمت و مستندسازی حضور داشتند. عملیات در شرایط دشوار دید پایین و جریان قوی آب اجرا شد اما تیم توانست دسته‌ای متراکم از سکه‌ها را کنار پوشش داخلی بدنهٔ کشتی حدود ۲۰ متری شناسایی کند؛ نشانه‌ای قوی که همهٔ سکه‌ها از یک محمولهٔ واحد منشأ گرفته‌اند.
آن‌چه سکه‌ها می‌گویند
بیشتر سکّه‌ها به قرن سوم میلادی تعلق دارند اما در میان آن‌ها نمونه‌ای استثنایی دیده شده: سکّهٔ سِستِرتیوس از دورهٔ امپراتور تراژان (حدود سال ۱۱۶ میلادی) که نشان‌دهندهٔ قدمت و گسترهٔ زمانی محموله است. وضعیت خوب نگهداری بخش قابل‌توجهی از سکه‌ها، نتیجهٔ خاصیت بی‌هوازی و رسوب‌گذاری در بستر رودخانه است که از خوردگی طولانی‌مدت جلوگیری کرده است.
سناریوی محتمل غرق‌شدن و اهمیت باستان‌شناسانه
تحلیل اولیه حاکی از وقوع یک رویداد ناگهانی است؛ احتمالاً هنگام غرق یا حادثه‌ای در حرکت کشتی، سکّه‌ها از بارگیری خارج شده و به بستر ریخته‌اند. فقدان محفظهٔ مخصوص نگهداری یا صندوقچه در محل، فرضیهٔ پراکندگی تصادفی بار را تقویت می‌کند. بررسی دقیقِ هم‌زمانِ بقایای بدنهٔ کشتی و ساختارِ محموله می‌تواند نشان دهد این کشتی حامل چه نوع تجارت و از چه مسیرهایی بوده است.
فرآیند علمی پس از استخراج
اکنون مجموعه برای مطالعهٔ تخصصی در اختیار سکه‌شناسان قرار دارد تا تاریخ‌گذاری دقیق، تعیین ضرب‌خانه، امپراتورها و ارزش اسمی هر قطعه انجام شود. پس از آن، مراحل مرمت، تثبیت و حفاظت در آزمایشگاه آغاز می‌شود تا قابلیت خوانش و نمایش برای بازدید عمومی حفظ گردد. برنامه‌ریزی شده این مجموعه طی ۱–۲ سال آینده در نمایشگاهی اختصاصی معرفی شود که هم برای پژوهشگران و هم برای عموم فرصت بازخوانی بخشی از تاریخ روزمرهٔ امپراتوری روم را فراهم می‌آورد.
چرا این کشف مهم است
این یافته نه تنها گنجی از اشیای باارزش فراهم کرده، بلکه پنجره‌ای به شبکه‌های تجاری، مسیرهای دریانوردی و آسیب‌پذیری ناوبری در دوران روم باز می‌کند. تکرار کشفیات پیشین در همین رودخانه — از جمله لاشهٔ کشتی و مجسمهٔ سزار — رون را به ذخیره‌گاه ارزشمندی برای مطالعات باستان‌شناسی زیرآبی تبدیل کرده است؛ جایی که sediment و آب، اسناد مکتوب تاریخ را همچون سنگ‌واره‌هایی در خود حفظ کرده‌اند.
کشف ۸۴۷ سکّه در رون یادآورِ این نکته است که تاریخ همیشه در انتظار کشف است؛ گاه در دلِ گل و رسوباتِ رودخانه‌ها و گاه در کنج انبارها و صندوقچه‌های فراموش‌شده. این مجموعه، روایتِ تازه‌ای از تماس‌های اقتصادی و فرهنگی گذشته را به امروز آورد که پژوهش‌های آینده آن را روشن‌تر خواهند کرد.
About the Author
