براساس آمارهای منتشر شده از سازمان منابع طبیعی، ۵۳درصد مساحت جنگل زاگرس طی ۸۰سال گذشته نابود شده است.
همشهری‌آنلاین – مجیدجباری: تیغ تیز قاچاقچیان برگردن درختان زاگرس است و قصه تلخ قطع درختان در یکی از ارزشمندترین رویشگاه‌های جنگلی ایران و جهان به‌دلیل قوانین قدیمی و خاک خورده، حکایت تکراری شده است. براساس آمارهای منتشر شده از سازمان منابع طبیعی، ۵۳درصد مساحت جنگل زاگرس طی ۸۰سال گذشته نابود شده است. قاچاق چوب، زغال‌گیری از تنه درختان و بهره‌برداری بی‌رویه از جنگل‌های زاگرس به‌دلیل فقر و بیکاری سال به سال افزایش می‌یابد و در این شرایط، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور از نبود منابع مالی برای حفاظت از عرصه‌های جنگلی خبر می‌دهد.
محدودیت‌های مقابله با قاچاقچیان
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری کشور مبلغ ناچیز جریمه قطع درختان جنگلی را یکی از دلایل افزایش قاچاق چوب این درختان دانست و گفت: «پرونده قطع درخت و قاچاق چوب عموما به تعزیرات ارجاع می‌شود و تعزیرات هم جریمه‌های نقدی برای این جرم تعیین می‌کند که گاه این مبلغ جریمه مالی از ارزش فیزیکی درخت کمتر است. برای جرائم قطع درختان باید ارزش زیستی نهال و درخت در نظر گرفته شود، اما قاچاق چوب در برخی موارد در قانون، قاچاق محسوب نمی‌شود و چنین رویکردی اساسا بازدارنده نیست.
سرهنگ علی ملکی آهنگران، در گفت‌وگو با همشهری آنلاین با بیان اینکه در این زمینه نقایصی هم متوجه یگان حفاظت است، تصریح کرد: «برای پایش مستمر عرصه‌ها و افزایش اشراف بر جنگل‌ها به فناوری‌های نوینی مثل ریزپرنده، پهپاد و دوربین نیاز داریم اما به‌دلیل محدودیت‌های اعتباری در این زمینه با محدودیت مواجه هستیم. ۴هزار نیروی یگان حفاظت منابع طبیعی شرکتی هستند و به دلایلی محدودیت‌هایی برای به کارگیری این نیروها وجود دارد؛ به‌ویژه در زمینه حقوق و مزایای نیروهای شرکتی. با وجود همه محدودیت‌ها یگان حفاظت همه تلاش خود را برای مقابله با قاچاقچیان چوب به‌کار گرفته و در این زمینه کوتاه نمی‌آییم.»
روش‌های قاچاقچیان برای قطع درختان
آتش زدن عمدی جنگل: قاچاقچیان به آتش زدن بخشی از جنگل اقدام می‌کنند و هنگامی که نیروهای امدادی مشغول اطفای حریق هستند، با قطع درختان در نقطه‌ای دیگر، خودروهای حمل چوب را از مسیرهای خالی از نیروهای حفاظت عبور می‌دهند.
هشدار درباره کاهش مساحت و کیفیت جنگل‌ها | جنگل‌های زاگرس و هیرکانی در صدر نابودی جنگل‌ها
کرت زنی: یکی دیگر از روش‌های قاچاقچیان، کرت زنی است که در این روش، آوندهای درختان از تنه قطع می‌شود تا آب و منابع غذایی از ریشه به ساقه و برگ‌ها نرسد و درخت آرام آرام خشک شود.
اسیدپاشی: قاچاقچیان چوب با پاشیدن اسید بر تنه درختان، باعث خشک شدن درخت می‌شوند و بعد از آنکه درخت خشک شد با خیال راحت و بدون نگرانی به تکه کردن درخت و فروش آن اقدام می‌کنند.
آماری از مساحت از بین رفته جنگل زاگرس و قیمت برخی چوب‌های جنگلی در بازار قاچاق :
- مساحت جنگل‌های زاگرسی در ۸۰سال گذشته ۱۳میلیون هکتار بود
- مساحت کنونی جنگل‌های زاگرسی حدود ۶میلیون هکتار است
- ۷میلیون هکتار از جنگل‌های زاگرسی طی ۸۰سال اخیر از بین رفته است
- هر مترمکعب چوب بلوط در بازار قاچاق ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود
- هر مترمکعب چوب درخت بید در بازار قاچاق بین ۴ تا ۶ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود
- قیمت هر مترمکعب چوب گردو در بازار قاچاق حدود ۹میلیون تومان است
- ۴ استان لرستان، کردستان، ایلام و خوزستان در حاشیه جنگل زاگرس، بیشترین قاچاق چوب را دارند.
جنگل‌های زاگرس، یکی از ارزشمندترین رویشگاه‌های جنگلی ایران و جهان، به دلیل قاچاق چوب و عوامل دیگر، با خطر نابودی جدی روبروست. آمارهای منتشر شده از سازمان منابع طبیعی نشان می‌دهد که ۵۳ درصد از مساحت این جنگل‌ها طی ۸۰ سال گذشته از بین رفته است.
قاچاق چوب، زغال‌گیری از درختان و بهره‌برداری بی‌رویه از جنگل‌ها به دلیل فقر و بیکاری در حال افزایش است. در این شرایط، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور از کمبود منابع مالی برای حفاظت از این عرصه‌های جنگلی خبر می‌دهد.
سرهنگ علی ملکی آهنگران، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، مبلغ ناچیز جریمه قطع درختان جنگلی را یکی از دلایل افزایش قاچاق چوب می‌داند. او معتقد است که جریمه‌های مالی تعیین شده برای این جرم، از ارزش واقعی درختان کمتر است و بازدارنده نیست.
به گفته سرهنگ ملکی، یگان حفاظت برای پایش مستمر عرصه‌ها و افزایش اشراف بر جنگل‌ها به فناوری‌های نوینی مانند ریزپرنده، پهپاد و دوربین نیاز دارد، اما به دلیل محدودیت‌های اعتباری با مشکل مواجه است. همچنین، کمبود نیرو و محدودیت‌های مربوط به نیروهای شرکتی نیز از دیگر چالش‌های این یگان است.
قاچاقچیان برای قطع درختان از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند که از جمله آنها می‌توان به آتش زدن عمدی جنگل، کرت زنی و اسیدپاشی اشاره کرد. در روش آتش زدن، قاچاقچیان با ایجاد حریق در بخشی از جنگل، نیروهای امدادی را مشغول کرده و در نقطه دیگری به قطع درختان می‌پردازند. در روش کرت زنی، آوند درختان قطع می‌شود تا آب و مواد غذایی به آنها نرسد و درخت خشک شود. در روش اسیدپاشی نیز، قاچاقچیان با پاشیدن اسید بر تنه درختان، باعث خشک شدن آنها می‌شوند.
بر اساس آمارها، مساحت جنگل‌های زاگرسی از ۱۳ میلیون هکتار در ۸۰ سال گذشته به حدود ۶ میلیون هکتار در حال حاضر رسیده است. ۷ میلیون هکتار از این جنگل‌ها طی این مدت از بین رفته است. قیمت هر متر مکعب چوب بلوط در بازار قاچاق ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان، چوب بید ۴ تا ۶ میلیون تومان و چوب گردو حدود ۹ میلیون تومان است. استان‌های لرستان، کردستان، ایلام و خوزستان بیشترین میزان قاچاق چوب را در حاشیه جنگل زاگرس دارند.
با توجه به این شرایط، حفاظت از جنگل‌های زاگرس نیازمند توجه جدی و اقدامات فوری است.
