خون‌دماغ یا خونریزی بینی یکی از مشکلات شایع است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود حداقل یک‌بار آن را تجربه می‌کنند. این عارضه بین کودکان (۳ تا ۱۰ سال) و افراد مسن بیشتر شایع است و اغلب نشان‌دهنده‌ی مشکل جدی نیست، اما در برخی موارد می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر باشد که موارد آن نادر است.
علل شایع خون‌دماغ:
- خشکی و تحریک مخاط بینی: هوای خشک به‌خصوص در فصل سرد می‌تواند باعث خونریزی عروق داخل بینی شود. استفاده از وسایل گرمایشی مثل بخاری هم این وضعیت را تشدید می‌کند. در فصل‌های گرم هم به دلیل گرمای زیاد و کم‌آبی بدن، احتمال بروز این عارضه افزایش می‌یابد. برای جلوگیری از این مشکل، باید هوای خانه را به شیوه‌های مختلفِ ممکن مرطوب نگه داشت و از قطره یا اسپری بینی سدیم کلراید برای مرطوب نگه داشتن مجرای بینی استفاده کرد.
- فشار وارد شدن به بینی: ضربه به بینی، فین کردن شدید یا دستکاری بینی یا عطسه کردن با دهان بسته هم می‌تواند موجب پارگی عروق بینی و خونریزی آن شود.
- عفونت‌های تنفسی و آلرژی: سرماخوردگی، آنفلوآنزا و حساسیت‌های فصلی باعث التهاب و افزایش شکنندگی عروق خونی داخل بینی می‌شوند که می‌تواند منجر به خونریزی شود.
- مصرف بعضی داروها: داروهای رقیق‌کننده خون مثل آسپرین، وارفارین و بعضی داروهای ضدالتهابی می‌توانند باعث افزایش احتمال خونریزی بینی شوند.
- بیماری‌های زمینه‌ای: فشار خون بالا، اختلالات انعقادی و بیماری‌های مزمن کبدی می‌توانند زمینه‌ساز خون‌دماغ مکرر باشند.
- کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی: کمبود ویتامین C و K و همچنین آهن می‌تواند منجر به شکنندگی مویرگ‌های داخل بینی و افزایش احتمال خونریزی شود.
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و آلاینده‌ها: دود سیگار، آلودگی هوا و برخی مواد شیمیایی هم می‌توانند باعث تحریک و آسیب به بافت بینی شوند.
چه زمانی خون‌دماغ را جدی بگیریم؟
در بیشتر موارد، خونریزی بینی خودبه‌خود متوقف می‌شود و جای نگرانی ندارد، اما در برخی شرایط باید حتما به پزشک مراجعه کرد. شرایطی مثل: خون‌دماغ شدن‌های مکرر بدون دلیل مشخص، خونریزی بیش از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه که با فشار دادن بینی متوقف نمی‌شود، خونریزی همراه با سرگیجه، ضعف، یا تپش قلب شدید، خونریزی بعد از ضربه شدید به سر یا صورت، خروج خون از هر دو سوراخ بینی یا همراه با خونریزی از لثه‌ها، سابقه بیماری‌های انعقادی یا مصرف داروهای ضدانعقاد.
پیشگیری از خون‌دماغ:
- حفظ رطوبت محیط
- جلوگیری از آسیب به بینی
- کنترل آلرژی‌ها
در نهایت، خون‌دماغ معمولاً بی‌خطر است و می‌توان با رعایت نکاتی از آن پیشگیری کرد. اما اگر این مشکل به‌طور مکرر رخ می‌دهد یا همراه با علائم نگران‌کننده است، بهتر است برای بررسی دقیق‌تر به پزشک مراجعه کرد.
