کرونا در صدر بیماری‌های تنفسی پاییز امسال
گزارش‌های دیده‌وری ملی نشان می‌دهد در آغاز فصل پاییز بار مراجعه با علائم تنفسی تغییر جدی نکرده اما سهم کووید-۱۹ در میان بیماران تنفسی شدید بالاتر از آنفلوآنزا بوده و این موضوع اولویت‌بندی واکنش بهداشتی را تعیین می‌کند.
شاخص‌های فعلی گردش بیماری‌های تنفسی
- نرخ مراجعه سرپایی: حدود 11.3 درصد از مراجعات سرپایی علائم شبه آنفلوآنزا یا عفونت تنفسی داشته‌اند.
- نرخ بستری بیماران تنفسی شدید: 8.7 درصد از بستری‌ها با علائم عفونت تنفسی شدید مواجه بوده‌اند. این اعداد نشان می‌دهد سطح مراجعه و بستری در هفته مورد بررسی در چارچوب روندهای فصلی قرار دارد و افزایش غیرمعمولی مشاهده نشده است.
تصویر میکروبیولوژیک؛ کرونا جلو تر است
نمونه‌برداری و آزمایش‌های دیده‌وری نشان می‌دهد از میان مبتلایان علامت‌دار تنفسی، سهم ابتلا به کووید-۱۹ بیشتر از آنفلوآنزا بوده است، به‌طوری که حدود ۸.۹ درصد مثبت کووید-۱۹ و نزدیک به ۰.۹ درصد مثبت آنفلوآنزا گزارش شده است. این الگو نشان می‌دهد در شرایط فعلی کووید-۱۹ عامل اصلی نیازمند توجه بالینی و پیشگیرانه است.
وضعیت آنفلوآنزا و پیامد برای برنامه واکسیناسیون
آزمایش‌های آزمایشگاهی حاکی از کاهش فعالیت ویروس آنفلوآنزا در هفته مورد اشاره است، اما این به معنای غفلت از واکسیناسیون نیست؛ زیرا فعالیت ویروس در طول فصل قابل‌تغییر است و موج‌های مجدد محتمل‌اند. در این چارچوب، اثربخشی واکسن آنفلوآنزا در گستره‌ای حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد برآورد می‌شود که با توجه به کاهش شدت بیماری، بستری و مرگ‌ومیر در گروه‌های واکسینه‌شده، همچنان ارزش پیشگیرانه مهمی دارد.
بهترین زمان و اولویت‌های واکسیناسیون
- زمان توصیه‌شده: بهترین بازه تزریق واکسن از شهریور تا اواخر مهر و در صورت امکان تا اواسط آبان است.
- گروه‌های اولویت‌دار: سالمندان، افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای، افراد با ضعف ایمنی، زنان باردار (به‌ویژه اگر سه‌ماهه دوم یا سومشان در پاییز و زمستان قرار گیرد) و کارکنان بهداشتی درمانی که در تماس با گروه‌های پرخطر هستند. در صورت بروز موج آنفلوآنزا، افراد آسیب‌پذیر که واکسینه نشده‌اند، حتی پس از این بازه زمانی نیز با رعایت احتیاط‌های لازم می‌توانند واکسن را دریافت کنند.
توصیه‌های عملی برای عموم مردم و نظام سلامت
- برای عموم: رعایت اصول پیشگیری پایه شامل واکسیناسیون گروه‌های پرخطر، استفاده از ماسک در فضاهای بسته پرجمعیت در زمان اوج گردش ویروس، تهویه مناسب فضاها و اجتناب از حضور در محیط‌های کاری و عمومی هنگام بیماری.
- برای نظام سلامت: تداوم پایش آزمایشگاهی و دیده‌وری، اطلاع‌رسانی دقیق درباره زمان‌بندی واکسیناسیون و اولویت‌ها، و آماده‌سازی ظرفیت‌های بستری و درمانی برای مواجهه با موج‌های احتمالی کرونا یا آنفلوآنزا.
جمع‌بندی
اگرچه آنفلوآنزا در این مقطع فعالیت کمی دارد، کووید-۱۹ محور اصلی بیماری‌های تنفسی در آغاز پاییز است و برنامه‌ریزی واکسیناسیون، تقویت دیده‌وری آزمایشگاهی و رعایت تدابیر عمومی می‌تواند از فشار بر سیستم درمان بکاهد و خطر مبتلایان پرخطر را کاهش دهد.
پاییزِ تنفسی؛ وقتی کووید همچنان جلوتر از آنفلوآنزا ایستاده است
آمارهای دیده‌وری نشان می‌دهد در آغاز پاییزِ جاری، الگوی مراجعه با علائم تنفسی تغییر ناگهانی نداشته اما سهم ابتلا به کووید-۱۹ در میان بیماران علامت‌دار بیشتر از آنفلوآنزا بوده و این واقعیت برنامه‌ریزی واکسیناسیون و آمادگی نظام سلامت را تعیین می‌کند.
وضعیت فعلی مراجعه و بستری
- مراجعان سرپایی: حدود ۱۱.۳ درصد از مراجعات سرپایی علائم شبه‌آنفلوآنزا یا عفونت تنفسی داشته‌اند.
- بستری‌ها: ۸.۷ درصد از بستری‌های هفته پایانی شهریور علائم عفونت تنفسی شدید را نشان داده‌اند. این ارقام در چارچوب روندهای فصلی قرار دارند و نشانه افزایش غیرمنتظره گسترده نیستند.
کرونا یا آنفلوآنزا؛ کدام عامل غالب است
آزمایش‌های پایگاه‌های دیده‌وری نشان می‌دهد از میان مراجعات علامت‌دار، تقریباً ۸.۹ درصد مبتلایان کووید-۱۹ مثبت و تنها ۰.۹ درصد به آنفلوآنزا مثبت بوده‌اند. بنابراین در این مقطع، کووید-۱۹ عامل غالب بیماری‌های تنفسی است و مداخلات بالینی و پیشگیرانه باید متناسب با این واقعیت تنظیم شود.
وضعیت آنفلوآنزا و اثربخشی واکسن
گزارش آزمایشگاهی ملی حاکی از فعالیت پایین ویروس آنفلوآنزا در هفته مورد بررسی است؛ با این حال پویایی فصلی ویروس‌ها می‌تواند تغییر کند و احتمال موج‌های بعدی وجود دارد. اثربخشی واکسن آنفلوآنزا در بازه‌ای حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد برآورد می‌شود که با وجود کمتر بودن از برخی واکسن‌ها، در کاهش شدت بیماری، بستری و مرگ‌ومیر در گروه‌های آسیب‌پذیر نقش مهمی دارد. بهترین بازه تزریق واکسن بین شهریور تا اواسط آبان است اما در مواجهه با موج‌ها، دریافت واکسن پس از این تاریخ نیز برای افراد پرخطر توصیه می‌شود.
گروه‌های اولویت‌دار برای دریافت واکسن
- سالمندان، افراد دارای بیماری زمینه‌ای و افرادی با ضعف ایمنی.
- زنان باردار (خصوصاً در صورتی که سه‌ماهه دوم یا سوم در پاییز/زمستان باشد) و کارکنان بهداشتی که با گروه‌های پرخطر در تماس‌اند.
توصیه‌های عملی برای کاهش بار تنفسی فصل
- برای عموم: واکسیناسیون گروه‌های آسیب‌پذیر، تهویه مناسب فضاهای بسته، اجتناب از حضور در اجتماع هنگام بیماری و استفاده از ماسک در محیط‌های شلوغ.
- برای نظام سلامت: ادامه پایش آزمایشگاهی، اطلاع‌رسانی هدفمند درباره زمان‌بندی واکسیناسیون و تضمین ظرفیت سریع درمان بیماران تنفسی شدید.
جمع‌بندی
در حالی‌که آنفلوآنزا فعلاً فعالیت کمتری دارد، کووید-۱۹ در صدر بیماری‌های تنفسی فصل قرار گرفته است؛ واکسیناسیون هدفمند، دیده‌وری آزمایشگاهی و تدابیر عمومی ساده می‌تواند فشار بر سیستم درمان را کاهش دهد و از آسیب‌پذیرترین گروه‌ها محافظت کند.
About the Author
