در یکی از مهم‌ترین رویدادهای باستان‌شناسی اخیر، سه آرامگاه زیرزمینی جدید در مجموعه تاریخی «سنت آندرآ پریو» واقع در منطقه بونوروای جزیره ساردینیا ایتالیا کشف شد. این آرامگاه‌ها که با نام «خانه‌های پریان» یا «Domus de Janas» شناخته می‌شوند، متعلق به دوران نوسنگی هستند و قدمتی بیش از پنج هزار سال دارند.
خانه‌های پریان؛ پیوند افسانه و تاریخ
خانه‌های پریان، آرامگاه‌هایی سنگ‌تراش هستند که بین سال‌های ۳۴۰۰ تا ۲۷۰۰ پیش از میلاد ساخته شده‌اند. این سازه‌ها بازتابی از باورهای مذهبی و آیینی جوامع نوسنگی ساردینیا هستند و اغلب با نقشه‌ای مشابه خانه‌های آن دوره طراحی شده‌اند. تزئینات نمادین مانند مارپیچ، شاخ گاو و درهای نمادین در این آرامگاه‌ها نشان‌دهنده اعتقاد به زندگی پس از مرگ و تداوم سبک زندگی دنیوی در جهان دیگر است.
جزئیات کشف جدید در سنت آندرآ پریو
با کشف این سه آرامگاه جدید، تعداد مقبره‌های شناخته‌شده در مجموعه سنت آندرآ پریو به ۲۰ عدد رسید. این کشف در چارچوب پروژه حفظ و ارتقای میراث فرهنگی منطقه میلُگو و با حمایت وزارت فرهنگ ایتالیا انجام شده است.
- آرامگاه هجدهم: دارای راهروی ورودی و تالار مرکزی چهارگوش با آتشدان سنگی. اشیاء کشف‌شده شامل قطعات آبسیدین، دوک نخ‌ریسی، تبر سنگی سبزرنگ و کلنگ‌های سنگی است.
- آرامگاه نوزدهم: ساختاری کوچک‌تر با ورودی شبیه عمارت کلاه‌فرنگی که به دو اتاق داخلی منتهی می‌شود. در این آرامگاه قطعات سفال و یک کوزه مینیاتوری یافت شده است.
- آرامگاه بیستم: پیچیده‌ترین آرامگاه کشف‌شده با هفت اتاق منشعب از یک فضای ورودی. در یکی از اتاق‌ها نوار تزئینی رنگی باقی مانده و بیش از ۳۰ ظرف سرامیکی متعلق به دوران روم در آن کشف شده است. به همین دلیل، این آرامگاه لقب «آرامگاه کوزه‌های رومی» گرفته است.
تمام اشیاء کشف‌شده برای بررسی و مرمت به «مرکز حفاظت لی پونتی» منتقل خواهند شد تا اطلاعات دقیق‌تری از بافت فرهنگی و تاریخی آن‌ها به دست آید.
اهمیت مجموعه سنت آندرآ پریو در میراث جهانی
این مجموعه باستانی یکی از مهم‌ترین گورستان‌های ماقبل‌تاریخ در دامنه‌های فلات میلُگو محسوب می‌شود و شامل آرامگاه‌هایی تراشیده‌شده در سنگ‌های آتشفشانی است. شواهدی از استفاده این مکان در دوران روم و اوایل قرون وسطی نیز وجود دارد که نشان‌دهنده تداوم سکونت و کاربرد تاریخی آن است. این مجموعه اخیراً در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده و ارزش فرهنگی و تاریخی برجسته‌ای دارد.
برنامه‌های آینده و توسعه گردشگری
کاوش‌های باستان‌شناسی در بخش‌های پایین‌تر این محوطه ادامه خواهد یافت و آرامگاه‌های تازه کشف‌شده برای بازدید عمومی آماده می‌شوند. این اقدام بخشی از سرمایه‌گذاری فرهنگی گسترده‌تری است که شامل کاوش در محوطه‌های باستانی دیگر مانند «نوراگه اوس» و «نوراگه سانتو آنتینه» نیز می‌شود. بودجه این پروژه بالغ بر ۲ میلیون یورو است.
کشف خانه‌های پریان جدید نه‌تنها به غنای تاریخی ساردینیا می‌افزاید، بلکه افق‌های تازه‌ای برای شناخت آیین‌های تدفین و تحول فرهنگی در تمدن مدیترانه‌ای می‌گشاید. این منطقه همچنان یکی از کانون‌های مهم پژوهشی برای باستان‌شناسان و علاقه‌مندان به تاریخ باستان باقی خواهد ماند.
