در جامعه‌ای که ارزش «انعطاف‌پذیری اجتماعی» بالا رفته، شنیدن صحبت از درون‌گرایی به‌عنوان یک ویژگی شخصیتی عادی است. اما وقتی کناره‌گیری از جمع، دشواری در برقراری ارتباط و علاقه‌مندی شدید به تنهایی با الگوهای تکراری همراه شود، ممکن است پای اوتیسم خفیف در میان باشد. شناخت درست این دو موضوع، به‌خصوص برای والدین کودکان یا بزرگسالانی که سال‌ها بدون تشخیص زندگی کرده‌اند، حیاتی است.
درون‌گرایی در مقابل اوتیسم خفیف
درون‌گرایی یک ویژگی شخصیتی است که با نیاز به شارژ مجدد انرژی در تنهایی تعریف می‌شود. اما اوتیسم خفیف یک اختلال عصبی–تکاملی است که:
- محدودیت بارز در درک و پاسخ به نشانه‌های غیرکلامی (زبان بدن، لحن صدا و حالات چهره)
- رفتارهای تکراری یا علایق شدید و محدود روی موضوعات خاص
- واکنش‌های حسی غیرمعمول (حساسیت بالا یا پایین به صدا، نور یا لمس)
افراد درون‌گرا وقتی بخواهند و در شرایط مناسب قرار گیرند، می‌توانند ارتباط اجتماعی مؤثر برقرار کنند؛ اما شخص دارای اوتیسم، حتی در صورت تمایل، کنترل شناختی و هیجانی لازم برای تعامل واقعی را ندارد.
چرا اوتیسم خفیف در دختران پنهان می‌ماند؟
در فرهنگ ما، سکوت، فروتنی و مطیع‌بودن دخترها اغلب نوعی ارزش شمرده می‌شود. این کلیشه باعث می‌شود علائم اوتیسم خفیف—از جمله کم‌حرفی یا اجتناب از جمع—به‌عنوان «درون‌گرایی پسندیده» نادیده گرفته شوند. دختران زیادی تا سنین نوجوانی یا جوانی بدون تشخیص واقعی اوتیسم تحصیل و حتی وارد دانشگاه می‌شوند؛ درحالی‌که مشکلات ارتباطی و سازماندهی زندگی روزمره در آن‌ها باقی می‌ماند.
وقتی باید به روان‌شناس مراجعه کرد
اگر هر یک از این نشانه‌ها را در خود یا فرزندتان می‌بینید، یک ارزیابی تخصصی ضرورت دارد:
- مشکلات مداوم در گفت‌وگو و درک غیرکلامی
- وسواس فکری یا رفتاری که تنوع فعالیت‌ها را محدود می‌کند
- تأثیر منفی روی تحصیل، کار یا روابط خانوادگی
تفاوت کلیدی این است که درون‌گرایی «جایگزین فعالیت اجتماعی» ندارد و محدودیتی در کارکرد روزمره ایجاد نمی‌کند. اما اوتیسم خفیف، حتی در غیاب نشانه‌های فیزیکی، کیفیت زندگی و توان مدیریتی فرد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. با تشخیص به‌موقع و مداخله روانشناختی، می‌توان مهارت‌های اجتماعی را تقویت و چالش‌های روزمره را تا حد چشمگیری کاهش داد.
About the Author
