خطاهای رایج در اندازه‌گیری روغن موتور خودرو و راهکار صحیح بررسی سطح آن

بررسی سطح روغن موتور خودرو، با وجود سادگی ظاهری، یکی از مهم‌ترین اقدامات نگهداری است که متاسفانه بسیاری از رانندگان اهمیت حیاتی آن را نادیده می‌گیرند. سنجش دقیق و منظم روغن موتور خودرو می‌تواند از آسیب‌های جدی و پرهزینه به قلب تپنده وسیله نقلیه شما جلوگیری کند و عمر مفید آن را به شکل چشمگیری افزایش دهد. عدم آگاهی از روش‌های صحیح و اشتباهات رایج در این زمینه، گاه به بروز مشکلات مکانیکی بزرگ منجر می‌شود.

روغن موتور خودرو: شریان حیاتی هر وسیله نقلیه

روغن موتور خودرو نقشی فراتر از یک روان‌کننده ساده دارد؛ این مایع حیاتی ضامن سلامت و کارایی موتور است. وظایف کلیدی آن شامل کاهش اصطکاک میان قطعات متحرک، خنک‌سازی اجزای داغ، پاک‌سازی رسوبات و ذرات آلاینده، محافظت در برابر سایش و خوردگی، و کمک به انتقال حرارت اضافی است. هرگونه کمبود، افزایش بیش از حد یا افت کیفیت در سطح روغن موتور خودرو، می‌تواند به سایش زودرس، افزایش دمای موتور، کاهش بازدهی و در نهایت، خرابی‌های پرهزینه و حتی توقف کامل موتور منجر شود. بنابراین، آشنایی با اصول صحیح اندازه‌گیری روغن موتور خودرو برای هر راننده‌ای ضروری است.

روش‌های متداول برای بررسی سطح روغن موتور خودرو

برای اندازه‌گیری روغن موتور خودرو، دو روش اصلی وجود دارد که بسته به مدل و نوع خودرو متفاوت است:

استفاده از گیج مکانیکی (Dipstick):

این روش رایج‌ترین راه برای بررسی سطح روغن موتور خودرو در اغلب وسایل نقلیه است. مراحل آن به شرح زیر است:

ابتدا خودرو را بر روی یک سطح کاملاً صاف پارک کرده و موتور را خاموش کنید.

حداقل ۵ تا ۱۰ دقیقه صبر کنید تا تمامی روغن به کارتل بازگردد. (برای خودروهای دیزلی و سنگین این زمان ممکن است بیشتر باشد.)

کاپوت را باز کرده و میله گیج روغن را پیدا کنید. معمولاً دسته‌ای با رنگ روشن (مانند زرد یا نارنجی) دارد.

گیج را به‌طور کامل بیرون کشیده و آن را با یک دستمال تمیز و بدون پرز کاملاً پاک کنید.

دوباره گیج را به آرامی و تا انتها در جای خود قرار دهید، سپس مجدداً آن را بیرون بکشید.

سطح روغن را بین دو علامت MIN (حداقل) و MAX (حداکثر) یا L و H روی گیج بررسی کنید. ایده‌آل است که روغن در این محدوده قرار داشته باشد. همچنین، به رنگ و غلظت روغن نیز توجه کنید؛ روغن بیش از حد سیاه، کدر یا رقیق نشانه‌ای از نیاز به تعویض است.

نمایشگر الکترونیکی سطح روغن (Electronic Oil Level Sensor):

در خودروهای مدرن، به‌ویژه مدل‌های لوکس و پیشرفته، سنسورهای الکترونیکی جایگزین گیج مکانیکی شده‌اند. در این سیستم‌ها، سطح روغن موتور خودرو بر روی صفحه نمایشگر داشبورد یا نمایشگر مرکزی خودرو نمایش داده می‌شود. برای بررسی روغن موتور خودرو از این طریق، لازم است به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است نیاز باشد موتور در دمای کار خاصی باشد یا پس از رانندگی، زمان مشخصی برای خاموش بودن آن رعایت شود تا اندازه‌گیری دقیق صورت گیرد.

شرایط ایده‌آل برای اندازه‌گیری دقیق روغن موتور خودرو

برای اینکه اندازه‌گیری روغن موتور خودرو با دقت و اطمینان انجام شود، رعایت شرایط خاصی ضروری است:

سطح صاف و بدون شیب: پارک کردن خودرو بر روی سطح ناهموار یا شیب‌دار باعث می‌شود روغن در یک سمت کارتل جمع شده و خوانش گیج نادرست باشد.

موتور خاموش و خنک: در حالت ایده‌آل، موتور باید کاملاً سرد باشد (مثلاً صبح زود قبل از روشن کردن خودرو). در غیر این صورت، پس از خاموش کردن موتور، حداقل ۵ تا ۱۰ دقیقه زمان دهید تا روغن از تمامی مسیرها به کارتل بازگردد.

گیج تمیز: قبل از هر بار اندازه‌گیری روغن موتور خودرو، گیج باید کاملاً تمیز شود تا روغن باقیمانده از دفعات قبل بر دقت تأثیر نگذارد.

توجه به دفترچه راهنما: همواره به دستورالعمل‌های خاص سازنده خودرو در دفترچه راهنما توجه کنید؛ برخی خودروها ممکن است شرایط ویژه‌ای برای بررسی روغن موتور خودرو داشته باشند.

اشتباهات رایج رانندگان در اندازه‌گیری روغن موتور خودرو

بسیاری از رانندگان هنگام اندازه‌گیری روغن موتور خودرو دچار اشتباهاتی می‌شوند که نه تنها منجر به خوانش نادرست می‌گردد، بلکه می‌تواند به موتور خودرو آسیب جدی وارد کند. برخی از این اشتباهات رایج عبارتند از:

بررسی بلافاصله پس از خاموش کردن موتور: روغن هنوز در قطعات و مسیرهای بالایی موتور است و به کارتل بازنگشته است. این کار باعث می‌شود سطح روغن موتور خودرو کمتر از مقدار واقعی نشان داده شود.

نادیده گرفتن سطح شیب‌دار: پارک کردن خودرو بر روی سطح شیب‌دار باعث می‌شود توزیع روغن در کارتل نامتوازن شده و گیج، سطح نادرستی را نشان دهد.

عدم استفاده از گیج تمیز: وجود ذرات یا روغن قدیمی بر روی گیج می‌تواند خوانش دقیق را مختل کند.

افزودن روغن بیش از حد: افزایش روغن بیش از حد مجاز، منجر به فوم‌سازی روغن، افزایش فشار داخلی موتور، نشت روغن و حتی آسیب به واشرها و یاتاقان‌ها می‌شود که از خطرناک‌ترین اشتباهات در اندازه‌گیری روغن موتور خودرو است.

بی‌توجهی به دستورالعمل‌های سازنده: هر خودرویی ممکن است نکات خاصی برای زمان و نحوه بررسی روغن موتور خودرو داشته باشد که در دفترچه راهنما قید شده است.

راهنمای گام‌به‌گام: چگونه سطح روغن موتور خودرو را صحیح اندازه‌گیری کنیم؟

برای اطمینان از اندازه‌گیری صحیح روغن موتور خودرو و حفظ سلامت موتور، مراحل زیر را با دقت دنبال کنید:

موقعیت‌یابی صحیح: خودرو را بر روی سطحی کاملاً صاف و افقی پارک کنید و ترمز دستی را بکشید.
آماده‌سازی موتور: موتور را خاموش کنید. اگر خودرو اخیراً کار کرده است، حداقل ۵ تا ۱۰ دقیقه صبر کنید تا روغن کاملاً به کارتل بازگردد. (برای اطلاعات دقیق‌تر، به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید.)
دسترسی به گیج: درب کاپوت را باز کرده و گیج روغن موتور خودرو را بیابید و آن را بیرون بکشید.
پاک‌سازی گیج: انتهای گیج را با یک دستمال تمیز کاملاً پاک کنید تا هرگونه روغن یا آلودگی از بین برود.
اندازه‌گیری مجدد: گیج را دوباره به آرامی و به طور کامل در لوله خود قرار دهید و سپس مجدداً بیرون بکشید.
خواندن سطح روغن: به خطوط مشخص شده (MIN/MAX یا L/H) بر روی گیج نگاه کنید. سطح روغن موتور خودرو باید بین این دو علامت قرار داشته باشد.
افزودن روغن (در صورت نیاز): اگر سطح روغن کمتر از حد حداقل است، به تدریج و در مقادیر کم، روغن مناسب و توصیه شده توسط سازنده را اضافه کنید. پس از هر بار افزودن، مراحل ۴ تا ۶ را تکرار کنید تا به سطح ایده‌آل برسید.
کاهش روغن (در صورت نیاز): در صورتی که سطح روغن موتور خودرو از حد حداکثر بالاتر است، باید مقداری از روغن اضافی تخلیه شود تا به محدوده استاندارد بازگردد. پایین‌تر بودن سطح روغن از حد مجاز به شدت خطرناک است و می‌تواند منجر به آسیب جدی و جبران‌ناپذیر به موتور شود.

نتیجه‌گیری

اندازه‌گیری منظم روغن موتور خودرو عملی ساده اما بسیار حیاتی است که نقش مهمی در طول عمر، کارایی و ایمنی وسیله نقلیه شما ایفا می‌کند. با رعایت نکات ساده و پرهیز از اشتباهات رایج، می‌توانید از سلامت موتور خود اطمینان حاصل کرده و از هزینه‌های بالای تعمیرات جلوگیری کنید. حتی در خودروهای مجهز به سنسور الکترونیکی نیز، آشنایی با دستورالعمل‌های سازنده و توجه به هشدارهای سیستم اهمیت بالایی دارد. با این رویکرد، نه تنها عمر موتور خودروی خود را افزایش می‌دهید، بلکه در مصرف سوخت و حفظ عملکرد بهینه نیز به موفقیت خواهید رسید.

مجله اینترنتی مکتوری